Niet iedereen staat altijd even stil bij het gebruik van foto’s van het internet zonder toestemming van de rechthebbende. Vaak wordt gedacht dat dit toch geen kwaad kan. Naïviteit wordt afgestraft en is ook nog duur. Dit blijkt uit de uitspraak van de Rechtbank Den Haag van 19 december 2017.
Wat was de situatie? De domeinnaamhouder van de website www.trendviraal.nl had 4 foto’s van het internet geplukt en op zijn website geplaatst zonder toestemming van de fotografen en/of de licentiehouder van de foto’s. Op brieven van de licentiehouder om afspraken te maken over het gebruik van de foto’s en de betaling van een schadevergoeding, reageerde de domeinnaamhouder niet. Dit vormde een aanleiding voor de licentiehouder om een gerechtelijke procedure te starten.
De Auteurswet
In artikel 1 Auteurswet is vermeld dat de fotografen als auteursrechthebbenden het uitsluitend recht hebben om de foto’s openbaar te maken en te verveelvoudigen. Anderen mogen dit in beginsel slechts met voorafgaande toestemming van de fotografen. In artikel 25 Auteurswet is vermeld dat de fotografen als auteursrechthebbenden in beginsel het recht toekomt op vermelding van hun naam als maker bij de foto’s en het recht om zich te verzetten tegen de openbaarmaking van de foto’s onder een andere naam, en/of tegen het wijzigen en/of verminken van de foto’s.
In de procedure staat vast dat de foto’s zonder toestemming van de licentiehouder door de domeinnaamhouder op zijn website zijn openbaar gemaakt, zonder vermelding van de naam van de fotografen als makers. Hierdoor was sprake van een inbreuk op de auteurs- en persoonlijkheidsrechten van de fotografen en daarmee van onrechtmatig handelen van de domeinnaamhouder jegens de licentiehouder waardoor de domeinnaamhouder schadeplichtig was. Dat de domeinnaamhouder geen professionele partij is en zich niet bewust was van de schending van het auteursrecht komt volgens de Rechtbank voor zijn eigen risico en rekening.
Schade
Gebruik zonder toestemming
Bij de begroting van deze schade neemt de Rechtbank als uitgangspunt dat de licentiehouder ten minste aanspraak kan maken op een schadevergoeding gelijk aan de gebruikelijke licentievergoeding die de domeinnaamhouder verschuldigd zou zijn geweest als hij voorafgaand aan de plaatsing op de website toestemming had gevraagd. In dat geval zou er per foto een tarief van € 285,– verschuldigd zijn. De domeinnaamhouder had 4 foto’s gebruikt en 1 foto in een bewerkte versie, zodat hij vijfmaal een bedrag van € 285,– was verschuldigd.
Geen vermelding naam
Aangezien de foto’s afgebeeld waren zonder vermelding van de naam van de fotografen, was tevens sprake van inbreuk op de persoonlijkheidsrechten van de fotografen. De Rechtbank sluit voor begroting van de schade aan bij de algemene voorwaarden van de Vereniging Dutch Photographers (hierna: VDP) en stelt de schade vast op € 285,– per foto, dus gelijk aan de gebruikelijk gehanteerde licentievergoeding. Hoewel de algemene voorwaarden van de VDP niet van toepassing waren in de relatie tussen partijen, vormen deze volgens de Rechtbank, een “rechtens aanvaardbaar en geaccepteerd uitgangspunt” om naar analogie op die basis de schade te begroten. Nu op iedere foto een vermelding moest worden gemaakt, was de domeinnaamhouder een vergoeding verschuldigd van vijfmaal € 285,–.
Ten onrechte wekken indruk dat de domeinnaamhouder de rechthebbende was
Van belang was verder dat onderaan de webpagina van de domeinnaamhouder de volgende tekst was vermeld: ‘copyright ! 2016 TRENDVIRAAL’. De Rechtbank was van oordeel dat hierdoor bij het publiek de indruk was gewekt dat de domeinnaamhouder de maker en de auteursrechthebbende was van alles wat op de website was geplaatst, waaronder de werken van de fotografen. Ook op dit punt was daarom sprake van een inbreuk op de persoonlijkheidsrechten van de fotografen. De Rechtbank vond vijfmaal een vergoeding van € 285,– redelijk nu het om vijf foto’s gaat.
Verminken foto
De domeinnaamhouder had tot slot 1 foto in bewerkte versie op zijn website geplaatst. De bewerkte versie was bijgesneden en minder scherp. De Rechtbank oordeelde dat bij fotografie de plaatsing van het afgebeelde object binnen het kader een van de essentiële middelen is waarmee een fotograaf zijn persoonlijke stempel op de foto kan drukken. Het bijsnijden van een foto levert daarom een verminking van het origineel op. De schade wordt op grond van de algemene voorwaarden van de VDP vastgesteld op € 285,–.
De totale schadevergoeding bedroeg derhalve € 4.560,–.
Daarmee was de licentiehouder er echter nog steeds niet; hij moest ook de redelijke en evenredige gerechtskosten betalen van totaal € 5.362,45 (artikel 1019h Rv). Dit besloeg nagenoeg de daadwerkelijk gemaakte proceskosten, een uitzondering in het Nederlands proceskostensysteem. Relevant hierbij was onder meer dat de domeinnaamhouder in het middellijk traject op geen enkele brief van de licentiehouder had gereageerd, waardoor een procedure noodzakelijk was geworden.
Conclusie
Het plaatsen van foto’s op een website zonder toestemming van de fotograaf levert inbreuk op het auteursrecht van de fotograaf op. Niet alleen moet de gebruiker van de foto’s een schadevergoeding betalen, hij moet ook de volledige advocaten- en proceskosten betalen. Dubbele bestraffing dus!
Auteur: Carolin Vethanayagam
Gepubliceerd op: 29 januari 2018