In de uitspraak van de Rechtbank Noord-Holland van 5 januari 2022 staat de vraag centraal of de werkgever zijn werknemer op staande voet kan ontslaan, omdat de werknemer zonder toestemming en zonder hiervoor te betalen een doos tompouces mee naar huis had genomen (zie ECLI:NL:RBNHO:2022:111).
De rechtbank oordeelde van niet. De rechtbank stelt voorop dat een ontslag op staande voet alleen geldig is als hiervoor een dringende reden is. Een dringende reden is bijvoorbeeld als een werknemer zich schuldig maakt aan diefstal of verduistering, waardoor hij het vertrouwen van de werkgever onwaardig is. De Rechtbank overweegt dat bij de beoordeling van de dringende reden alle omstandigheden van het geval in aanmerking moeten worden genomen, waaronder de aard en de ernst van de dringende reden. Ook kan de duur van de arbeidsovereenkomst en de persoonlijke omstandigheden van de werknemer een rol spelen. Hiernaast kunnen ook de gevolgen van het ontslag op staande voet meewegen.
De rechtbank oordeelt dat hoewel de werknemer door een doos tompouces mee te nemen zonder hiervoor te betalen en zonder hiervoor toestemming te hebben gekregen diens verplichtingen uit de arbeidsovereenkomst op grove wijze heeft geschonden, het ontslag op staande voet niet gerechtvaardigd was vanwege het ontbreken van voldoende duidelijkheid ten aanzien van het zero tolerance beleid dat de werkgever hanteerde om diefstal en fraude te voorkomen, en vanwege de persoonlijke en financiële gevolgen van het ontslag voor de werknemer en de overige omstandigheden van het geval. De rechtbank achtte o.a. de volgende omstandigheden van belang:
- de werknemer was ruim 20 jaar in dienst geweest bij de werkgever en heeft gedurende een lange tijd haar arbeidskracht ingezet voor werkgever;
- de werknemer geeft altijd goed heeft gefunctioneerd;
- de werknemer is alleenstaand en afhankelijk van haar inkomen bij de werkgever;
- het ontslag op staande voet heeft ingrijpende gevolgen voor de werknemer; zij ontvangt geen loon en kan geen aanspraak maken op enige sociale zekerheidsuitkering;
- vanwege de leeftijd en het eenzijdig arbeidsverleden van de werknemer zal het voor de werknemer niet eenvoudig zijn om een andere vergelijkbare baan te vinden, zeker omdat de werkgever de werknemer had opgenomen in het interne en externe frauderegister; en
- werknemer heeft de tompouces niet stiekem meegenomen met het doel zich deze wederrechtelijk toe te eigen, maar onder toeziend oog van de kassière op de uitloopband gelegd.
Het ontslag op staande voet wordt daarom vernietigd door de rechter. Niettemin wordt de arbeidsovereenkomst op verzoek van de werkgever wel ontbonden wegens een verstoorde arbeidsverhouding. Aan de werknemer wordt desgevraagd een transitievergoeding en een billijke vergoeding toegekend. Eind goed, al goed voor de werknemer.
Conclusie
Een terecht gegeven ontslag op staande voet kan vergaande gevolgen hebben voor de werknemer. De arbeidsovereenkomst eindigt per direct en de werknemer heeft vaak geen recht op een WW-uitkering. Hiernaast kan de werknemer schadeplichtig zijn tegenover de werkgever. Vanwege deze vergaande gevolgen, is een ontslag op staande voet alleen rechtsgeldig als er sprake is van een dringende reden die tijdig wordt medegedeeld aan de werknemer.
In deze uitspraak strandde het ontslag op staande voet o.m. vanwege het ontbreken van voldoende duidelijkheid over het zero tolerance beleid dat de werkgever voerde om diefstal en fraude te voorkomen. Dit is echter iets waar u zelf invloed op heeft als werkgever. Maak daarom duidelijke regels en maak dit ook regelmatig kenbaar aan de werknemer; wijs het personeel ook concreet op de gevolgen van het zero tolerance beleid. Zorg er verder voor dat er schriftelijke waarschuwingen hierover zijn en/of dat er notulen worden gemaakt van werkbesprekingen of personeelsmededelingen waarin het zero tolerance beleid en de gevolgen hiervan wordt besproken. De rechtbank overweegt in deze zaak namelijk dat van een werkgever die een zero tolerance beleid hanteert, mag worden verwacht dat deze de inhoud en de gevolgen van de overtreding duidelijk en met enige regelmaat aan haar werknemers kenbaar maakt. Overweegt u een ontslag op staande voet, laat u zich dan juridisch goed adviseren hierover.
Vragen? Neem gerust contact met ons op.
Auteur: Carolin Vethanayagam, gepubliceerd op 13 april 2022